પૂર્વ PM મનમોહન સિંહનું દિલ્હીની AIIMS હોસ્પિટલમાં નિધન થયું છે , સાત દિવસનો રાષ્ટ્રીય શોક જાહેર ,

પોતાના આર્થિક સુધારાઓના આધારે અર્થવ્યવસ્થાને પ્રગતિના પંથે લઈ જનાર ડૉ.મનમોહન સિંહનું ગુરુવારે 92 વર્ષની વયે અવસાન થયું.

ભારતના 14મા વડાપ્રધાન ડો.મનમોહન સિંહનું 92 વર્ષની વયે નિધન થયું છે. તેઓ એક વિચારક અને વિદ્વાન તરીકે ખૂબ પ્રખ્યાત હતા. તેઓ તેમની નમ્રતા, સખત મહેનત અને કામ પ્રત્યેની પ્રતિબદ્ધતા માટે જાણીતા હતા. તેમનો જન્મ 26 સપ્ટેમ્બર 1932ના રોજ અવિભાજિત ભારતના પંજાબ પ્રાંતના એક ગામમાં થયો હતો.

પૂર્વ પીએમ ડૉ.મનમોહન સિંહનું ગુરુવારે રાત્રે દિલ્હીની AIIMS હોસ્પિટલમાં નિધન થયું હતું. મનમોહન સિંહના નિધન બાદ કેન્દ્ર સરકારે શુક્રવારે તમામ સરકારી કાર્યક્રમો રદ્દ કરી દીધા છે ,

કેન્દ્રીય મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ કહ્યું, “ભારતના ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન, સરદાર ડૉ. મનમોહન સિંહ જીના નિધનથી ખૂબ જ દુઃખ થયું છે. તેઓ એક મહાન રાજનેતા અને દૂરંદેશી નેતા હતા. એક શીખ, એક અનુકરણીય વ્યાવસાયિક અને એક અદ્ભુત માનવી. નાણાં તરીકે. પ્રધાન તરીકે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન અને રાષ્ટ્રના નેતૃત્વને ભારતીયો દ્વારા લાંબા સમય સુધી કૃતજ્ઞતા અને સ્નેહ સાથે યાદ કરવામાં આવશે અને મને તેમની સાથે કામ કરવાનો લહાવો મળ્યો છે મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર તરીકે, જિનીવામાં અમારી પોસ્ટિંગ દરમિયાન જ્યારે તેઓ સાઉથ કમિશનના વડા હતા અને પછી નાણા પ્રધાન અને વડા પ્રધાન તરીકે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન જીનીવા, બ્રાઝિલમાં રાજદૂત અને પછી ન્યૂયોર્કમાં વડા પ્રધાનની મુલાકાતની યજમાની કરવાનો લહાવો મળ્યો હતો. ગુરશરણ જી અને તેમની પુત્રીઓ પ્રત્યે અમારી હૃદયપૂર્વકની સંવેદના.

પૂર્વ પીએમ મનમોહન સિંહના નિધન પર કોંગ્રેસ નેતા શશિ થરૂરે કહ્યું હતું કે, “આ ખૂબ જ દુઃખદ છે. તેઓ એક મહાન વડાપ્રધાન હતા જેમણે દેશની સેવા કરી. અમે અમારા તમામ કાર્યક્રમો રદ કરીને દિલ્હી પાછા જઈ રહ્યા છીએ.

અમેરિકાના વિદેશ મંત્રી એન્ટની જે. બ્લિંકને ભારતના પૂર્વ વડાપ્રધાન મનમોહન સિંહના નિધન પર શોક વ્યક્ત કર્યો હતો. યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સ્ટેટ દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા એક નિવેદનમાં તેમણે કહ્યું કે, “અમેરિકા પૂર્વ વડાપ્રધાન ડૉ. મનમોહન સિંહના નિધન પર ભારતના લોકો પ્રત્યે સંવેદના વ્યક્ત કરે છે. ડૉ. મનમોહન સિંહ યુએસ-ભારત વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીના મોટા સમર્થકોમાંના એક હતા..” તેમના કામે આપણા દેશોએ સાથે મળીને જે હાંસલ કર્યું છે તેનો પાયો નાખ્યો હતો મનમોહન સિંહને તેમના આર્થિક સુધારાઓ માટે યાદ કરવામાં આવે છે. અમે ડૉ. સિંહના નિધન પર શોક વ્યક્ત કરીએ છીએ, જેમણે ભારતના ઝડપી આર્થિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું, અમે અમેરિકા અને ભારતને નજીક લાવવાના તેમના સમર્પણને હંમેશા યાદ રાખીશું.

1971 માં, ડો. મનમોહન સિંહ વાણિજ્ય મંત્રાલયમાં આર્થિક સલાહકાર તરીકે જોડાયા. 1972માં તેમને નાણા મંત્રાલયમાં મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. તેમણે નાણાં મંત્રાલયના સચિવ તરીકે સેવા આપી છે; આયોજન પંચના ઉપાધ્યક્ષ; ભારતીય રિઝર્વ બેંકના અધ્યક્ષ; વડા પ્રધાનના સલાહકાર; યુનિવર્સિટી ગ્રાન્ટ કમિશનના અધ્યક્ષ તરીકે સેવા આપી હતી ,

તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન બેંકિંગ ક્ષેત્રને લગતા વ્યાપક કાયદાકીય સુધારાઓ હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા અને ભારતીય રિઝર્વ બેંક એક્ટમાં એક નવો અધ્યાય ઉમેરવામાં આવ્યો હતો અને અર્બન બેંક્સ વિભાગની સ્થાપના કરવામાં આવી હતી.

આરબીઆઈમાં તેમના કાર્યકાળ પછી, તેઓ નાણાં પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત થયા પહેલા ઘણા હોદ્દા પર હતા. નાણા પ્રધાન તરીકેનો તેમનો કાર્યકાળ એ હકીકત માટે નોંધપાત્ર હતો કે તેમણે ભારતમાં ઉદારીકરણ અને વ્યાપક સુધારાઓ રજૂ કર્યા હતા.

ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન દ્વારા પ્રાપ્ત થયેલા ઘણા પુરસ્કારો અને સન્માનોમાં, સૌથી અગ્રણી છે – ભારતનો બીજો સર્વોચ્ચ નાગરિક પુરસ્કાર પદ્મ વિભૂષણ (1987); ભારતીય વિજ્ઞાન કોંગ્રેસનો જવાહરલાલ નેહરુ જન્મ શતાબ્દી પુરસ્કાર (1995); એશિયા મની એવોર્ડ ફોર ફાઇનાન્સ મિનિસ્ટર ઓફ ધ યર (1993 અને 1994); યુરો મની એવોર્ડ ફોર ફાઇનાન્સ મિનિસ્ટર ઓફ ધ યર (1993), કેમ્બ્રિજ યુનિવર્સિટીનો એડમ સ્મિથ એવોર્ડ (1956); સેન્ટ જ્હોન્સ કોલેજ, કેમ્બ્રિજ (1955) ખાતે વિશિષ્ટ પ્રદર્શન માટે રાઈટ પુરસ્કાર. જાપાની નિહોન કેઈઝાઈ શિમ્બુન અને અન્ય સંગઠનો દ્વારા તેમનું સન્માન કરવામાં આવ્યું છે. ડો.મનમોહન સિંહને કેમ્બ્રિજ, ઓક્સફર્ડ અને અન્ય ઘણી યુનિવર્સિટીઓ તરફથી માનદ પદવીઓ આપવામાં આવી છે.

પૂર્વ વડાપ્રધાન ડો.મનમોહન સિંહે અનેક આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ અને પરિષદોમાં ભારતનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું છે. તેમણે 1993માં સાયપ્રસમાં કોમનવેલ્થ સરકારના વડાઓની બેઠક અને વિયેનામાં માનવ અધિકારો પર વિશ્વ પરિષદમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. તેમની રાજકીય કારકિર્દીમાં, તેઓ 1991 થી ભારતીય સંસદના ઉપલા ગૃહ (રાજ્યસભા) ના સભ્ય છે, જ્યાં તેઓ 1998 થી 2004 સુધી વિરોધ પક્ષના નેતા હતા. જ્યારે ડો. મનમોહન સિંહે 2004ની સામાન્ય ચૂંટણીઓ બાદ 22 મે 2004ના રોજ વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લીધા હતા અને 22 મે 2009ના રોજ બીજી વખત વડાપ્રધાન બન્યા હતા.

મનમોહન સિંહે આપેલા મોટા યોગદાનમાંનું એક ભારતનું આર્થિક ઉદારીકરણ છે. 1991 માં, ભારતની રાજકોષીય ખાધ જીડીપીના 8.5 ટકાની નજીક હતી, ચૂકવણીની ખાધ ઘણી મોટી હતી અને ચાલુ ખાતાની ખાધ ભારતના જીડીપીના 3.5 ટકાની નજીક હતી. આ સમય દરમિયાન ભારત આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યું હતું અને તે સમયે મનમોહન સિંહ કેન્દ્રીય નાણામંત્રી હતા.

તમને જણાવી દઈએ કે, ભારતમાં આર્થિક ઉદારીકરણનો અર્થ છે. દેશની અર્થવ્યવસ્થાને વિશ્વ સમક્ષ ખોલવાના હેતુથી નીતિગત ફેરફારોની શ્રેણી. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પછી ભારતની અર્થવ્યવસ્થાને યોગ્ય આકાર મળ્યો.