બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય ઉથલપાથલને કારણે ભારતમાંથી જેમ્સ અને જ્વેલરી, ઈમિટેશન જ્વેલરી, એન્જિનિયરિંગ ગુડ્સ અને ઓઈલમીલ્સની નિકાસ ધીમી ,

બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય ઉથલપાથલને કારણે ભારતમાંથી જેમ્સ અને જ્વેલરી, ઈમિટેશન જ્વેલરી, એન્જિનિયરિંગ ગુડ્સ અને ઓઈલમીલ્સની નિકાસ ધીમી પડી છે. કાચા કપાસ, સુતરાઉ યાર્ન અને કાપડનાં નિકાસકારોને ચૂકવણીમાં વિલંબનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે. તેમ છતાં ખરીદદારો સ્થાનિક ચલણ બાંગ્લાદેશી ટાકામાં ચૂકવણી જમા કરાવે છે. જોકે, ડોલરની અછતને કારણે, બેંકોને ટાકાને ડોલરમાં કન્વર્ટ કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે, પરિણામે ચુકવણીમાં વિલંબ થાય છે.

એન્જીનિયરિંગ એક્સપોર્ટ્સ પ્રમોશન કાઉન્સિલના ચેરમેન પંકજ ચઢ્ઢાએ જણાવ્યું હતું કે “ખાનગી ઓર્ડરમાં ઘટાડો થયો છે અને બાંગ્લાદેશ સરકારની ભારત પ્રત્યેની ધારણા નકારાત્મક થઈ ગઈ છે. અમને બાંગ્લાદેશ તરફથી કોઈ સરકારી આદેશો મળી રહ્યાં નથી. વધુમાં, ભારતીય બેંકો ક્રેડિટ પત્રો સ્વીકારી રહી નથી. પરિસ્થિતિ એકદમ અસ્થિર લાગે છે.” ચાલું વર્ષમાં પ્રથમ સાત મહિનામાં બાંગ્લાદેશમાં એન્જિનિયરિંગની નિકાસ 8 ટકા ઘટીને 1195.6 મિલિયન ડોલર થઈ છે.

જેમ એન્ડ જ્વેલરી એક્સપોર્ટ પ્રમોશન કાઉન્સિલના ચેરમેન વિપુલ શાહે જણાવ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય અશાંતિ ફાટી નીકળ્યા બાદ બાંગ્લાદેશમાં નિકાસ ધીમી પડી છે. ચાલું વર્ષ ના એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બરના સમયગાળામાં બાંગ્લાદેશમાં નિકાસ ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાની તુલનામાં 11.1 ટકા ઘટી છે.

શાહે કહ્યું, “બાંગ્લાદેશ છેલ્લાં બે વર્ષમાં ભારતમાંથી રત્ન અને ઝવેરાતની નિકાસ માટે એક નવાં સ્થળ તરીકે વિકાસ કરી રહ્યું છે. પરંતુ વર્તમાન પરિસ્થિતિ અસ્થિર છે અને નિકાસને અસર કરે છે,” વેપારી સૂત્રો કહે છે કે બાંગ્લાદેશે ભારતીય જેમ્સ અને જ્વેલરી પર લાદેલી ઊંચી આયાત ડ્યૂટીને ટાળવા માટે ભારતમાં ઉત્પાદિત જેમ્સ અને જ્વેલરી મોટાભાગે દુબઈ થઈને બાંગ્લાદેશ મોકલવામાં આવે છે.

ભારતીય ઈમિટેશન જ્વેલરી માટે બાંગ્લાદેશ પણ મોટું બજાર છે. ઇમિટેશન મેન્યુફેક્ચરર્સ એસોસિએશનના પ્રમુખ નાગેન્દ્ર મહેતાએ જણાવ્યું હતું કે બાંગ્લાદેશમાં ઇમિટેશન જ્વેલરીની નિકાસ છેલ્લાં છ મહિનામાં 35 ટકા ઘટી છે.

બાંગ્લાદેશમાં રાજકીય અશાંતિને કારણે ભારતમાંથી ઓઇલમીલની નિકાસ પર પણ અસર પડી છે. બાંગ્લાદેશે ચાલું વર્ષનાં પ્રથમ સાત મહિનામાં 428241 ટન રેપસીડ મીલ અને સોયાબીન મીલની આયાત કરી હતી જે ગયાં વર્ષના સમાન સમયગાળામાં 506934 ટનની સરખામણીમાં ઓછી હતી.

કોટન એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાના પ્રમુખ અતુલ ગણાત્રાએ જણાવ્યું હતું કે “અત્યાર સુધી કાચાં કપાસ અને સુતરાઉ યાર્નની નિકાસ સરળતાથી ચાલી રહી છે ત્યાં કોઈ મોટી અસર જોવા મળી નથી કારણ કે વસ્ત્રોનું ઉત્પાદન બાંગ્લાદેશનો મુખ્ય વ્યવસાય છે.

આ વ્યવસાયમાં ખરીદદારો ચૂકવણી સમયસર જમા કરાવતાં હોવા છતાં કેટલીક બેંકો સમયસર ચૂકવણી કરી રહી નથી. કેટલીક બેંકોને ટાકાને ડોલરમાં રૂપાંતરિત કરવામાં મુશ્કેલી પડી રહી છે જેનાં કારણે ભારતીય નિકાસકારોને ચૂકવણી કરવામાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે આ વિલંબ 60-90 દિવસનો હોય છે.  ગણાત્રાએ કહ્યું કે બાંગ્લાદેશની સ્પિનિંગ મિલો ભારતીય કપાસ પર નિર્ભર છે.

“બાંગ્લાદેશમાં કપાસની નિકાસ કોઈપણ મોટી સમસ્યા વિના રાબેતા મુજબ થશે. બાંગ્લાદેશમાં કોલકાતાના થોડા વેપારીઓનાં ગોડાઉન છે અને તેઓ ગોડાઉનમાં સ્ટોક રાખે છે અને ચુકવણી સામે તાત્કાલિક ડિલિવરી આપે છે.

થિંક ટેન્ક ગ્લોબલ ટ્રેડ રિસર્ચ ઇનિશિયેટિવના સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે જણાવ્યું હતું કે “બાંગ્લાદેશમાં જુલાઈ 2024 થી ઉભી થયેલી આર્થિક મુશ્કેલીઓએ તેનાં વેપાર પર મૂર્ત અસર દર્શાવવાનું શરૂ કર્યું છે. કોટન યાર્ન, બાંગ્લાદેશનાં ટેક્સટાઇલ ઉદ્યોગ માટે મહત્વપૂર્ણ છે અને ભારતની ટોચની નિકાસ છે.

ઓગસ્ટ 2024 માં, બાંગ્લાદેશમાં ભારતની કોટન યાર્નની નિકાસ વાર્ષિક ધોરણે 29.6 ટકા વધી છે, જે ઓગસ્ટ 2023 માં 97.2 મિલિયનથી વધીને 125.9 મિલિયન થઈ છે. સપ્ટેમ્બર 2024 માં 5.4 ટકાનો વધારો નોંધવામાં આવ્યો હતો, જેમાં સપ્ટેમ્બર 2023 માં નિકાસ 134.3 મિલિયનથી વધીને 141.5 મિલિયન થઈ હતી.

આ આંકડા સૂચવે છે કે, બાંગ્લાદેશ તેનાં નિર્ણાયક કાપડ ઉદ્યોગને ટકાવી રાખવા માટે નોંધપાત્ર પ્રયાસો કરી રહ્યું છે, જે આયાતી કાચાં માલ પર ખૂબ આધાર રાખે છે