સંસદના વિશેષ સત્રનો આજે ત્રીજો દિવસ છે. આજે સવારે 11:00થી સાંજે 6:00 વાગ્યા સુધી લોકસભામાં મહિલા અનામત બિલ પર થશે ચર્ચા.

લોકસભામાં આજે 20મી સપ્ટેમ્બરે મહિલા અનામત બિલ (નારી શક્તિ વંદન બિલ) પર 7 કલાક ચર્ચા થશે. આ ચર્ચા સવારે 11 વાગ્યાથી સાંજના 6 વાગ્યા સુધી ચાલશે. કોંગ્રેસ તરફથી ચર્ચાની શરૂઆત સોનિયા ગાંધી કરશે. જ્યારે ભાજપ તરફથી નિર્મલા સીતારમણ, સ્મૃતિ ઈરાની, દીયા કુમારી, ભારતી પવાર, અપરાજિતા સારંગી અને સુનીતા દુગ્ગલ બોલશે. ચર્ચા બાદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી ભાષણ આપી શકે છે. મહત્વનું છે કે, આ બિલ સોમવારે 19 સપ્ટેમ્બરના રોજ ગૃહના ટેબલ પર મૂકવામાં આવ્યું હતું. બિલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે મહિલાઓ માટે આ આરક્ષણ 15 વર્ષના સમયગાળા સુધી ચાલશે. આ પછી સંસદ ઈચ્છે તો તેનો સમયગાળો વધારી શકે છે.

બિલમાં લોકસભા-વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓ માટે 33% અનામત
બિલ અનુસાર, લોકસભા અને રાજ્યોની વિધાનસભાઓમાં મહિલાઓ માટે 33% અનામત લાગુ કરવામાં આવશે. લોકસભાની 543 સીટોમાંથી 181 સીટો મહિલાઓ માટે આરક્ષિત રહેશે.

મહિલા અનામત બિલ (નારીશક્તિ વંદન બિલ) આખરે મંગળવારે લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલે બિલ રજૂ કર્યું હતું. બુધવારે આજે લોકસભામાં આ બિલ પર ચર્ચા થશે. સંસદમાં પસાર થયા બાદ આ કાયદો બની જશે. મહિલા અનામત બિલ એક એવું બિલ છે જે લાંબા સમયથી સંસદમાં પસાર થવાની રાહ જોઈ રહ્યું હતું. તેને 1996માં દેવેગૌડા સરકાર દરમિયાન લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. તે પછી વાજપેયી સરકાર અને મનમોહન સરકારે પણ આ બિલ રજૂ કર્યું હતું, પરંતુ તે ક્યારેય સંસદમાં પસાર થયું ન હતું. આ વખતે સંસદમાંથી બિલ સરળતાથી પસાર થવાની આશા છે અને તેની સાથે 27 વર્ષની લાંબી રાહનો પણ અંત આવશે.

જો કે દેશમાં સમયાંતરે મહિલા આરક્ષણની ચર્ચા થતી રહી છે, પરંતુ હવે જ્યારે આ બિલ હેડલાઇન્સમાં છે. ત્યારે લોકોના મનમાં તેને લઈને ઘણા પ્રશ્નો છે, જેમ કે અનામત ક્યાંથી લાગુ થશે, શું તેમાં મહિલા સાંસદો હશે? સંસદ.. સંખ્યા શું હશે… લોકસભામાં બિલ રજૂ કરતી વખતે કાયદા મંત્રી અર્જુન મેઘવાલે કેટલાક અંશે આ પ્રશ્નોના જવાબ આપ્યા હતા. અર્જુન મેઘવાલે કહ્યું કે, અમે SC/ST માટેની જોગવાઈ મુજબ લોકસભામાં 33 ટકા મહિલાઓના આરક્ષણને લગતું બિલ રજૂ કરી રહ્યા છીએ. લોકસભા, વિધાનસભા અને દિલ્હી એસેમ્બલીમાં 33 ટકા સીટો મહિલાઓ માટે અનામત રાખવામાં આવશે. મહિલા અનામતનો સમયગાળો 15 વર્ષનો રહેશે. જો તેને વધારવો જ હોય તો ગૃહ વધારી શકે છે. લોકસભામાં 543 સીટો છે. કાયદો બન્યા બાદ મહિલાઓની સંખ્યા વધીને 181 થઈ જશે.

આઝાદી પહેલા પ્રથમ વખત સરોજિની નાયડુએ મહિલા આરક્ષણનો વિચાર આગળ ધપાવ્યો હતો. તે સમયે મહિલાઓ આઝાદીની ચળવળમાં સક્રિયપણે ભાગ લેતી હતી. 1931માં સરોજિની નાયડુએ બ્રિટિશ પીએમને એક પત્ર લખ્યો હતો. પત્રમાં તેમણે મહિલાઓને રાજકીય અધિકાર આપવાની વાત કરી હતી. સરોજિની નાયડુ મહિલાઓને નોમિનેટ કરવાની વિરુદ્ધ હતા. તેમનું માનવું હતું કે મહિલાઓનું નામાંકન તેમનું અપમાન છે. તે ઈચ્છતી હતી કે મહિલાઓ લોકશાહી ઢબે ચૂંટાય. આ પછી જ મહિલા અનામતની વાત શરૂ થઈ.