કાયદા પંચ 2029માં લોકસભા, રાજય વિધાનસભાઓ અને સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજવાની અને તે માટે બંધારણમાં ‘એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી’ અંગે નવું પ્રકરણ ઉમેરવાની ભલામણ
લોકસભા, વિધાનસભા અને સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણી એક સાથે યોજવા બંધારણમાં પ્રકરણ ઉમેરવા કાયદા પંચ દરખાસ્ત કરી શકે છે
કાયદા પંચ 2029માં લોકસભા, રાજય વિધાનસભાઓ અને સ્થાનિક સ્વરાજની ચૂંટણીઓ એક સાથે યોજવાની અને તે માટે બંધારણમાં ‘એક રાષ્ટ્ર એક ચૂંટણી’ અંગે નવું પ્રકરણ ઉમેરવાની ભલામણ કરે તેવી ધારણા છે એમ બુધવારે સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
ન્યાયમૂર્તિ (નિવૃત) રિતુ રાજ અવસ્થીના નેતૃત્વ હેઠળનું કાયદા પંચ એક સાથે ચૂંટણીઓ માટે નવું પ્રકરણ ઉમેરવા બંધારણમાં સુધારાની ભલામણ તબકકામાં વિધાનસભાની મુદત એક જ સમયે પૂરી થયા તેવી વ્યવસ્થા કરવાની ભલામણ કરશે, જેથી 19મી લોકસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવાની છે ત્યારે મે-જૂન 2029માં પ્રથમ વખત એક સાથે ચૂંટણી યોજી શકાશે.
બંધારણના નવા અધ્યાયમાં લોકસભા, નગરપાલિકાઓ માટે એક સાથે ચૂંટણી જળવાઈ રહે અને સામાન્ય મતદાર યાદી સંબંધીત મુદાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવશે, જેથી એક સાથે ત્રણ સ્તરીય ચૂંટણીઓ યોજી શકાય.
આગામી પાંચ વર્ષમાં ત્રણ તબકકામાં રાજયોની વિધાનસભાની મુદત એક સાથે તબકકામાં એવી રાજય વિધાનસભાનો સમાવેશ કરાશે, કે જેમની મુદતમાં થોડા મહિના એટલે કે ત્રણ કે છ મહિનાનો કાપ મૂકી શકાય.
જો અવિશ્વાસના કારણે સરકાર પડી જાય અથવા ત્રિશંકુ વિધાનસભાનું સર્જન થાય તો પંચ વિવિધ રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ સાથે ‘એકતા સરકાર’ની રચનાની ભલામણ કરશે. જો એકતા સરકારની ફોર્મ્યુલા કામ ન કરે તો કાયદા પંચે ગૃહની બાકીની મુદત માટે નવી ચૂંટણીઓ યોજવાની ભલામણ કરશે.
કાયદા પંચ ઉપરાંત પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામનાથ કોવિંદની આગેવાની હેઠળની એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિ પણ એક સાથે ચૂંટણી યોજવા અંગેનો રીપોર્ટ તૈયાર કરી રહી છે. આ વર્ષે એપ્રિલ મેમાં આગામી ઓછી પાંચ વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાય તેવી શકયતા છે.
આ ઉપરાંત મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણા અને ઝારખંડમાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ આ વર્ષના અંત ભાગમાં યોજાવાની ધારણા છે. બિહાર અને દિલ્હીમાં આગામી વર્ષે વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવાની છે, જયારે આસામ, પશ્ચિમ બંગાળ, તમીલનાડુ, પુડુચેરી અને કેરળમાં 2026માં તથા ઉત્તરપ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, પંજાબ અને મણીપુરમાં 2027માં ચૂંટણી યોજાવાની છે.
